پتک و سندان صنعت فولاد در انتظار آتش کوره‌‌‌ها
صنعت فولاد روزانه حدود ۴۰ میلیون مترمکعب گاز مصرف می‌کند که با محدودیت‌های ایجاد شده به ۱۵میلیون متر مکعب کاهش پیدا کرده است یعنی گاز موردنیاز صنعت فولاد به حدود یکسوم رسیده است. به صورت دقیقتر؛ در این راستا وزارت صنعت، معدن و تجارت از فعالان بخش‌خصوصی درخواست کرد که ۱۵میلیون مترمکعب گاز را در بخش‌‌‌های مختلف تولید فولاد تقسیم کنند؛ از این رو بخش قابل‌توجهی از این گاز را به بخش احیای مستقیم که مصرف گاز بالایی نیاز دارد، تخصیص داده و بخشی از آن را به واحدهای تولید ورق منتقل کرده است.
با توجه به کاهش میزان مصرف گاز در واحدهای تولیدی، تولید آهن اسفنجی که ماده اولیه تولید فولاد بهشمار می‌رود، ۴۰درصد کاهش پیدا کرده و این آمار نشاندهنده این است که قیمت‌ها ۱۰ تا ۲۰درصد در این بازه زمانی افزایش یافته است. قطع شدن گاز برای واحدهای فولادی پیامدهای مختلفی را به همراه میآورد. یکی از پیامدهای آن تاثیر بر بازار است، به حدی که تعداد قابل‌توجهی از کارخانههای کوچک تعطیل شده‌‌‌اند، زیرا تولید آهناسفنجی با قیمت ۱۰هزار‌تومان و شمش زیر ۱۳هزار تومان برای آنها توجیه اقتصادی ندارد.
مصرف گاز صنایع ۲۰درصد کل مصرف
برای نمونه بر اساس آمار رسمی شرکت ملی گاز ایران، ۸۰درصد مصرف گاز ایران به مصارف خانگی اختصاص دارد و این در حالی است که ۲۰درصد آن را صنعت و کارخانهها مصرف می‌کنند. دولت در سیاست‌‌‌های خود، گاز ۲۰درصد صنایع را قطع می‌کند. حال در نظر بگیرید که برای نمونه در ایران ۲۰۰هزار کارخانه مشغول به کار باشند که این میزان تنها ۲۰درصد مصرف گاز را به خود اختصاص داده‌‌‌اند.
پیامدهای قطعی گاز بر فولاد
نایبی در ادامه خاطرنشان کرد: ما معتقد نیستیم که گاز خانگی را قطع کنند، اما اگر به بخش خانگی هشدار داده شود یا حتی اگر به‌‌‌صورت محدود گاز این بخش را قطع کنند، این بخش نیز به سمت مصرف درست گاز و صرفهجویی پیش خواهد رفت. بخش خانگی گاز را به‌‌‌درستی مصرف نمی‌‌‌کند
و در این حوزه صرفهجویی سوخت صورت نمی‌گیرداما باوجود مصرف گاز در بخش صنعت شاهد این موضوع هستیم که بهراحتی گاز و برق صنایع را قطع می‌کنند، گویی دیواری کوتاه‌‌‌تر از بخش صنایع در ایران وجود ندارد، این در حالی است که در سایر کشورها، اولویت نخست به تولید داده می‌شود.
آسیبهای فنی به کارخانه
نایبی در پاسخ به این پرسش که محدودیت اعمال مصرف گاز در حوزه فولاد چه تاثیراتی برای شرکت‌ها و در دید کلی‌‌‌تر بر بازار به همراه خواهد داشت، گفت: تاثیرگذاری اعمال محدودیت‌های گازی بر کارخانهها و شرکت‌ها و بازار را باید جداگانه مورد بررسی قرار داد. از نظر فنی قطع شدن برق و گاز سبب اختلال در سیستم خط تولید می‌شود، چراکه خط تولید در کارخانههای فولاد این‌‌‌گونه نیست
که با قطع یک دکمه خط تولید آن از حرکت بایستد و با روشن کردن آن خط به راه بیفتد. در خط تولید فولاد زمانی که خط تولید متوقف می‌شود، باید تنظیمات آن دوباره برقرار شود تا خط آماده تولید شود، این درحالی است که اگر دوباره با قطع شدن گاز روبه‌‌‌رو شود، این روال کل سیستم خط تولید را برهم خواهد زد. این روند در صورت ادامه‌‌‌دار شدن، به خط تولید و کوره‌‌‌ها آسیب جدی وارد می‌کند.
نرسیدن به اهداف برنامه‌‌‌ریزی‌‌‌شده
وی در ادامه با اشاره به سایر پیامدهای قطع شدن گاز برای واحدهای فولادی عنوان کرد: پیامد دیگر قطع شدن گاز به برنامهریزی شرکت‌ها بازمی‌گردد، به این معنا که یک شرکت به اهدافی که در ۶ ماه یا یک سال برای خود ترسیم کرده، با توجه به کاهش تولید خود دست نخواهد یافت.
مدیر تحقیق و توسعه شرکت فولاد پردیس آذربایجان در ادامه خاطرنشان کرد: البته واحدهایی که در بخش‌‌‌های مختلف زنجیره فولاد قرار دارند، از قطع شدن گاز به یک اندازه متضرر نخواهند شد، برای نمونه واحد کنسانتره‌‌‌سازی یا گندله‌‌‌سازی مصرف گاز بالایی ندارند و گاز را برای گرمایش و کارهای جانبی به کار می‌‌‌گیرند.
اما زمانی که واحد احیای مستقیم باشد و قصد تولید آهن اسفنجی را داشته باشند، گاز نه بهعنوان سوخت، بلکه بهعنوان مواد اولیه موردنیاز قرار می‌گیرد و قطع شدن گاز به معنای قطع شدن شریان حیاتی واحد خواهد بود. یا واحدهای تولید شمش نیز گاز شریان حیاتی آنها محسوب می‌شود. به عبارتی در زنجیره تولید فولاد، مهم‌ترین بخشی که گاز بالایی مصرف می‌کند، واحد تولید آهن اسفنجی است که با قطع شدن این شریان حیاتی، بیشتر تولید
این واحدها متوقف می‌شود. در تولید هر تن آهن اسفنجی حدود ۶۰۰ مترمکعب گاز مصرف می‌شود. یک واحد آهن اسفنجی اگر روزی‌هزار تن تولید داشته باشد، ۶۰۰هزار مترمکعب گاز مصرف می‌کند. زمانی که آهن اسفنجی کمیاب شود، بهدنبال آن شمش و محصولات نهایی در بازار گران می‌شود.
فولاد mo40 تهران
افزایش قیمت‌هایی که روند نزولی نمی‌‌‌گیرند
نایبی در ادامه تاکید کرد: پیامد نهایی قطع شدن گاز به بازار ختم می‌شود که کمبود تولید سبب افزایش تقاضا و گران شدن محصولات نهایی در بازار می‌شود. موضوعی که در زمینه پیامدهای بازار روی می‌دهد، آن است که پس از آنکه محدودیت‌های گاز برداشته شود، افزایش قیمت‌هایی که به این دلیل روی داده، روند کاهشی پیدا نمی‌‌‌کند
و این در حالی است که قیمت‌ها در بازار به اندازه‌‌‌ای افزایش یافته که روند تولید را مختل کرده است. در این بازار برخی تولیدکنندگان منتظر هستند تا بازار به یک ثبات نسبی برسد تا خرید و فروشی انجام بدهند. البته بالا رفتن قیمت محصولات فولادی در این روزهای سرد هم به دلیل قطع شدن گاز و هم به دلیل افزایش نرخ دلار است.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا واحدهای فولادی از سوخت مازوت نیز استفاده می‌کنند، گفت: مشعل‌‌‌های واحدهای فولادی بر اساس گازسوز طراحی شده‌‌‌اند و نمی‌توانند از مازوت استفاده کنند. مشعل‌‌‌های مازوت‌‌‌سوز مخصوص هستند و با توجه به این موضوع که مازوت در زمستان یخ می‌‌‌زند، برای واحدهای فولادی کاربردی ندارد. برخی نیروگاه‌‌‌ها ممکن است که دوگانه‌‌‌سوز باشند و از مازوت نیز استفاده کنند.
بهینه‌‌‌سازی مصرف گاز
مدیر تحقیق و توسعه شرکت فولاد پردیس آذربایجان در ادامه با اشاره به راهکارهایی درباره بهینه‌‌‌سازی مصرف گاز عنوان کرد: در زمینه مصرف گاز باید برای بخشی که ۸۰درصد مصرف گاز را به خود اختصاص داده، فرهنگ‌‌‌سازی کرد. مصرف روزانه گاز در کشور ما بسیار بالاست که باید در این زمینه فرهنگ صرفهجویی را جا انداخت.
از سوی دیگر دولت نیز باید بر اساس زیرساختارهایی که دارد، طرح‌‌‌های توسعه‌‌‌ای خود را به پیش ببرد، برای نمونه دولت شعار ساخت یک میلیون مسکن در سال را داده که باید در این راستا به فکر ایجاد زیرساختهای آن همچون گاز نیز بود
