در شش ماه نخست سال ۱۴۰۱ که بازار جهانی فولاد در ابتدای آن افزایشی و سپس کاهشی شد، بازار آهن داخلی در هر دو صورت متضرر شد و از فرصت موجود به نحو احسن استفاده نکرد.
به عنوان مثال در فصل بهار که بازارهای جهانی به دلیل وقوع جنگ بین روسیه و اوکراین روندی افزایشی در پیش گرفته بود، درحالی که فولادسازان ایران میتوانستند با افزایش صادرات خود از این شرایط منتفع شوند، اما تعیین عوارض صادراتی سنگین برای محصولات فولادی به از کف رفتن این فرصت طلایی منجر شد که تبعات زیادی نیز در پی داشت.
از دیگر موانع و چالشهایی که در این صنعت مشاهده شد، کمبود و قطعی برق صنایع فولادی از خرداد ماه بود. محدودیت مصرف برق تولیدکنندگان را وادار کرد تولیدات خود را تا ۵۰ درصد کاهش دهند، قطعی برق در فصل گرما آن هم دو سال پیدرپی به تعطیلی برخی واحدهای کوچک و زیان واحدهای بزرگ منجر شد.
اما مشکل و مانع بزرگی که همواره بر سر راه صنعت فولاد وجود داشته، قیمتگذاری دستوری دولت در این صنعت است. دخالت دولت در قیمتگذاریها و اجبار و الزام عرضه محصولات فولادی در بورس کالا نظم بازار را به هم زده و زنجیره فولاد را از تعادل خارج کرد.
برخی از صنایع تولیدی دچار زیان هستند درحالی که برخی دیگر سود کلانی به دست میآورند، برخی از تولیدکنندگان دچار مازاد عرضه هستند درحالی که برخی دیگر بحران کمبود مواد اولیه دارند. به هم خوردن تعادل زنجیره فولاد ناشی از قیمتگذاری دستوری و دخالت دولت و تعیین میزان عرضهها در بورس کالا شماری از مشکلات این صنعت است.
نرخی که به عنوان قیمت پایه برای برخی محصولات بورسی از جمله شمش تعیین میشود کمتر از نرخ تمام شده است که این امر زیان تولیدکننده را در پی دارد، همچنین هنگامی که محصولات عرضه شده در بورس مانند شمش یا محصولات نهایی معامله نمیشوند
و مورد استقبال قرار نمیگیرند، اجبار و الزام به عرضه این محصولات در بورس عملی غیرکارشناسی و نادرست است که به زیان و آسیب تولیدکنندگان منتهی میشود. امید است که شورای آهن و فولاد بدون مداخله دولت به ایجاد تعادل و توازن در زنجیره فولاد اقدام کند تا همه واحدهای زنجیره تولید از سود یکسانی بهرهمند شوند.
حدود ۱۱۰ واحد ذوب القایی کشور ظرفیت تولید ۹ میلیون تن فولاد دارند درحالی که این واحدها دچار زیان هستند زیرا باتوجه به قیمتگذاری دستوری محصولات و تعیین قیمت نادرست و غیراصولی شمش در بورس، ۵۰ درصد ظرفیت فعالیت دارند.
در طول سال حدود ۱۰ الی ۱۲ میلیون تن شمش فولادی تولید میشود که بیش از نیاز بازار کشور است از همین رو ضروری است که صادرات این محصولات به درستی فراهم و تسهیل شود، زیرا صنعت فولاد به عنوان صنعت مادر شناخته میشود که علاوهبر ایجاد اشتغال کارآمد و ارزآوری، به رشد اقتصادی کشور نیز منجر خواهد شد.