وزارت صمت هفته گذشته همزمان با افزایش قیمت محصولات فولادی در بازار، سیاست جدیدی را برای کنترل قیمت محصولات زنجیره فولاد اعلام کرد. بر اساس این تصمیم که از شنبه۱۳ بهمن به اجرا درآمد، تمام محصولات زنجیره فولاد که در بورس‌کالا عرضه می‌‌‌شوند و ارکان زنجیره که از یکدیگر ماده اولیه می‌‌‌گیرند، مکلف شدند قیمت پایه محصولاتشان بر اساس نرخ سامانه نیما دربورس کالا قیمت‌گذاری شود و قیمت کشف شده نیز تابعی از قیمت پایه بر اساس ارز نیمایی باشد.
با توجه به اینکه در بالادست زنجیره فولاد، محصولاتی نظیر سنگآهن، گندله، کنسانتره و آهن اسفنجی پیش‌تر نیز برمبنای ارزنیمایی قیمت‌گذاری می‌شد، در گفت‌وگو با فعالان معدنی نظرات فعالان این بخش را در این باره بیشتر جویا شدیم.
مهرداد اکبریان رئیس انجمن سنگآهن ایران باانتقاد ازسیاست‌‌‌‌‌‌های حوزه ارزی کشورگفت: تعادل در کفه ترازوی زنجیره فولاد متاسفانه به هم خورده و تولیدکنندگان بالادستی و پایین‌دست زنجیره شرایط سختی را تجربه می‌کنند، زیرا در سایه برخی تصمیمات دولت قدرت صادرکنندگان کاهش یافته است.
وی با اشاره به سیاست جدید وزارت صمت مبنی بر محاسبه قیمت فولاد بر مبنای ارز نیمایی افزود: زنجیره تولید فولاد طوری طراحی شده که باید در همه مقاطع آن از بالادست تا پایین‌دست مانند شمش، میلگرد، گندله و کنسانتره صادرات انجام شود. در این شرایط به دلیل مشکلاتی نظیر قطعی آب و برق اغلب واحدهای تولیدی با نیمی از ظرفیت خودشان کار می‌کنند و تنها راه کنترل درآمد و هزینه‌‌‌ها توسعه صادرات و ورود به بازارهای خارجی است. حالا با این شرایط اگربنا باشد درباره صادرات سخت‌‌‌گیری مانند تعهدات بازگشت ارز به قیمت نیمایی را اعمال کنیم؛ قدرت را از صادرکنندگان و تولیدکنندگان سلب خواهیم کرد.
به هم خوردن تعادل کفه ترازوی زنجیره فولاد
اکبریان با اشاره به اینکه درحال حاضر بین ارز نیمایی مبادلاتی و ارز آزاد فاصله زیادی در بازار وجود دارد، ادامه داد: با توجه به این شرایط کارکردن با ارز نیمایی با تعهدات بالای ارزی چیزی شبیه به شوخی است و می‌توان با جرات گفت؛ این شرط با ممنوعیت صادرات فرقی ندارد. این فعال معدنی با تاکید برعرضه انواع محصولات بالادست مانند سنگآهن، کنسانتره و گندله با قیمت واقعی تصریح کرد: اگر قرار باشد مبنای محاسبه قیمت تمام شده سنگآهن را دلار نیمایی یا قیمت‌های محصولات پایین‌دست زنجیره مثل آهن‌‌‌اسفنجی تعیین کند، سنگآهن که بالاترین محصول چرخه تولید فولاد است، سرکوب قیمتی خواهد داشت و مسلما این سیاست‌‌‌ها با هدف ظرفیت‌سازی انبوه درتولید و صنعت کاملا مغایر است.
وی با اشاره به اینکه باید بین قیمت‌های جهانی با قیمت تمام شده محصول تعادل برقرارکنیم، گفت: ارز نیمایی 28هزار و 500 تومان تنها روی کاغذ سندیت دارد و عملا دولت خدمات خود را با ارزهای بالاتری عرضه می‌کند؛ قیمت ارزمبادله‌‌‌ای که بین تولیدکننده و صادرکننده رد و بدل می‌شود حدود43 هزارتومان است؛ قیمت ارز آزاد نزدیک به 50 هزارتومان است و در مجموع؛ هزینه جاری بسیاری از واحدهای تولیدی و کارخانه‌‌‌ها با ارز آزاد تامین می‌شود.رئیس انجمن سنگآهن ایران با بیان اینکه بخش عمده‌ای از درآمد تولیدکنندگان به دلیل نوسانات ارزی هدر می‌رود، افزود: داد و ستد در بورس‌کالا رانت ویژه‌ای برای عده‌ای که به طور مستمر از این سفره تغذیه می‌کنند ایجاد کرده که حاصل سیاستگذاری‌‌‌های یک‌شبه است.
لقمه شیرین دلالان از سفره ارز نیمایی
دراین باره بهرام شکوری، عضو کمیسیون صنایع و معادن اتاق بازرگانی ایران با انتقاد شدید ازسیاست‌‌‌‌‌‌های حوزه ارزی کشور گفت: تنها فایده ارز نیمایی سود هنگفت برای دلالان است. وی با اشاره به سیاست جدید وزارت صمت و محاسبه قیمت فولاد برمبنای ارز نیمایی به خبرنگار ایروپکس گفت: تولیدکنندگان با هرگونه دخالت دولت در قیمت‌گذاری دستوری در حوزه اقتصاد به‌خصوص تولید مواد معدنی مخالفند؛ زیرا تاکنون نتیجه خوبی نداشته است. این فعال معدنی ادله‌‌‌هایی مانند منتفع شدن مصرف‌کنندگان از تبعات ارز نیمایی را بی‌‌‌اساس خواند و افزود: دلالان تنها کسانی هستند که ازاین شرایط سود می‌‌‌برند و مصرف‌کننده نهایی از تبعات ارز نیمایی در بدنه صنعت منتفع نخواهد شد، به‌‌‌عنوان مثال آثار ارز نیمایی در قیمت آخرین زنجیره محصولات فولادی مانند لوازم خانگی، خودروسازی و ساختمان نمود عینی ندارد و خریداران به هیچ وجه احساس نمی‌‌‌کنند محصولی ارزان با ارز دولتی به دست آنان رسیده است.
چوب دولت لای چرخ زنجیره تولید فولاد
شکوری با بیان اینکه این شرایط برای تولیدکننده جز ضرر اقتصادی دستاوردی ندارد، گفت: تولیدکننده باید محصول خود را با ارز نیمایی بفروشد در حالی که تمامی محصولات خود نظیر مواد اولیه، ماشین‌آلات و قطعات یدکی را با ارز بازار آزاد تهیه می‌کند، در حالی که اگرمحصول خود را با قیمت ارز نیمایی تهیه کند؛ می‌تواند از سود حاصله برای توسعه واحد تولیدی خود بهره ببرد.